فهرستی از زیباترین انگیزه‌های زوّار اباعبدالله(علیه السلام) در کلام امام صادق(علیه السلام(
همان‌طور که می‌دانید روایات اهل‌بیت(علیه السلام) در مقام دعا، ارزشِ ویژه‌ای دارند و معارف خاصی که ممکن است در بسیاری از روایات دیگر نباشد در این دعاها یافت می‌شود؛ در واقع این ادعیۀارزشمند نوعی جمع‌بندی از سخنان اهل‌بیت(علیه السلام) محسوب می‌شود. در یک روایت بسیار ارزشمند از امام صادق(علیه السلام)، ایشان دعای ویژه‌ای برای زائرین قبر امام حسین(علیه السلام) دارند که در ابتدای آن، حضرت فهرستی از بهترین و زیباترین انگیزه‌هایی که زائرین قبر اباعبدالله(علیه السلام) در سفر به کربلا دارند را به زبانِ دعا بیان می‌فرمایند.
بنده بارها به این روایت در سخنرانی‌های متعدد اشاره کرده‌ام. اما برای شما که عازم این سفر نورانی هستید می‌خواهم متن کامل روایت را بخوانم. شما با دقت در متن دعای امام صادق (علیه السلام) می‌توانید به میزان اهمیت و زوایای مختلف ارزش زیارت اباعبدالله علیه السلام پی ببرید:
عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ وَهْبٍ قَالَ: اسْتَأْذَنْتُ عَلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام فَقِیلَ لِی ادْخُلْ فَدَخَلْتُ فَوَجَدْتُهُ فِی مُصَلَّاهُ فِی بَیْتِهِ فَجَلَسْتُ حَتَّى قَضَى صَلَاتَهُ فَسَمِعْتُهُ وَ هُوَ یُنَاجِی رَبَّهُ وَ یَقُولُ... (کافی/ج4/ص582)
معاویة بن وهب می‌گوید وارد منزل امام صادق(علیه السلام) شدم تا به خدمتِ ایشان شرف‌‌یاب شوم، دیدم حضرت نماز می‌خوانند. من هم نشستم تا نمازشان تمام شود. بعد شنیدم که حضرت با خداوند مناجات می‌کند و چنین می‌گوید:
یَا مَنْ خَصَّنَا بِالْکَرَامَةِ وَ خَصَّنَا بِالْوَصِیَّةِ وَ وَعَدَنَا الشَّفَاعَةَ وَ أَعْطَانَا عِلْمَ مَا مَضَى وَ مَا بَقِیَ وَ جَعَلَ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِی إِلَیْنَا، اغْفِرْ لِی وَ لِإِخْوَانِی وَ لِزُوَّارِ قَبْرِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَیْنِ ع الَّذِینَ أَنْفَقُوا أَمْوَالَهُمْ وَ أَشْخَصُوا أَبْدَانَهُمْ رَغْبَةً...
ای خدایی که ما را به کرامت و جانشینی پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) اختصاص دادی و به ما وعدۀشفاعت دادی و علم آنچه که گذشته است و آنچه که باقی مانده است را به ما عنایت فرموده‌ای. ای خدایی که دل‌های مردم را به سوی ما سوق داده‌ای، مرا و برادرانم را و زوار قبر اباعبدالله(علیه السلام) را ببخش و بیامرز، همان کسانی که مال‌های خود را در راه امام حسین(علیه السلام) انفاق کردند و بدن‌های خود را رهسپار زیارت قبر اباعبدالله(علیه السلام) نمودند، با این انگیزه که:
رَغْبَةً فِی بِرِّنَا
به ما اهل‌بیت(علیه السلام) نیکی کنند. (توجه کنید که ما خیلی ناچیزتر از آن هستیم که بخواهیم به اهل‌بیت(علیه السلام) نیکی و کمک کنیم. این کلام شبیه فرمایش پروردگار است که می‌فرماید: هَلْ جَزاءُ الْإِحْسانِ إِلاَّ الْإِحْسانُ(رحمان/60) در حالی که ما چگونه می‌توانیم به خداوند نیکی و احسان کنیم جز اینکه او از لطف خود کارهای خوب ما را نیکی و احسانِ به خود محسوب می‌فرماید)
وَ رَجَاءً لِمَا عِنْدَکَ فِی صِلَتِنَا امید دارند به آن اجر ویژه‌ای که تو به خاطر اتصالشان با ما اهل‌بیت(علیه السلام)، به آنان می‌دهی. (این زیارت را اتصال به اهل بیت ع اعلام می‌فرماید)
وَ سُرُوراً أَدْخَلُوهُ عَلَى نَبِیِّکَ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِخوشحالی و سروری که با این زیارت خود به قلبِ رسول الله(صلی الله علیه وآله وسلم) وارد می‌کنند. (یعنی زائرین قبر امام حسین(علیه السلام) قلبِ پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) را خوشحال می‌کنند و این بسیار مهم و ارزشمند است)
وَ إِجَابَةً مِنْهُمْ لِأَمْرِنَازائرین اباعبدالله(علیه السلام) این کار را به انگیزۀاجابت کردنِ امر ما انجام می‌دهند. (خیلی ارزش دارد که زیارت قبر اباعبدالله الحسین ع به مثابه لبیک به خود امام حسین ع باشد، همان شعاری که زائران هنگام ورود به حرم اباعبدالله الحسین ع سر می‌دهند)
وَ غَیْظاً أَدْخَلُوهُ عَلَى عَدُوِّنَابه انگیزۀایجاد کردنِ غیض در دلِ دشمنان ما این زیارت را انجام می‌دهند. (شما می‌بینید که از این زیارت چه کینه‌ای در دل دشمنان ایجاد می‌شود که البته موجب سرعت در نابودی آنها خواهد شد)
أَرَادُوا بِذَلِکَ رِضَاکَآنها به واسطۀاین زیارت، رضای تو را طلب می‌کنند. (در پایان، جلب رضایت پروردگار نقطۀنهایی این انگیزه‌ها است)
دعای ویژۀامام صادق(علیه السلام) برای زائرین قبر امام حسین(علیه السلام(
این مجموعه‌ای بود از انگیزه‌هایی که زائرین قبر اباعبدالله(علیه السلام) دارند، و یا می‌توانند و یا باید داشته باشند؛ که امام صادق(علیه السلام) بیان فرمودند. حضرت پس از این فراز از دعا، برای زائرین اباعبدالله(علیه السلام) به صورت ویژه‌ای دعا می‌فرماید و از خداوند می‌خواهد:
فَکَافِهِمْ عَنَّا بِالرِّضْوَانِخدایا از جانبِ ما رضوان خود را به قدر کافی به اینها بده. (هر عمل خوبی رضایت خدا را در پی دارد ولی اینجا رضایت به قدر کافی درخواست شده است)
وَ اکْلَأْهُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهَارِخدایا اینها را شب و روز حفظ بفرما. (البته ممکن است کسانی در این راه مجروح یا شهید شوند که این امر جداگانه‌ای است و مربوط می‌شود به برخی عوامل مثل آنکه کسی اجلش رسیده باشد یا توفیق درک بلایی در راه کربلا را داشته باشد. ولی به طور کلی درجۀحفاظت از بلا در این مسیر بسیار بالاست. مثلا به لحاظ بیماری‌های مختلف اگر سفرِ کربلا را با حجّ مقایسه کنید می‌بینید کسانی که به حجّ می‌روند علیرغم اقدامات بهداشتی و پیشگیرانۀگسترده، اکثر حاجیان دچار سرماخوردگی‌های سخت می‌شوند، اما در ایام اربعین که بیش از ده میلیون نفر عازم کربلا می‌شوند اصلاً شاهد این قبیل بیماری‌ها نیستیم و شاید این موضوع یکی از آثار دعای امام صادق(علیه السلام) باشد)
خداوند برای زائرین قبر حسین(علیه السلام) که از خانه دور هستند، جانشینِ آنها در میان خانواده خواهد بود
حضرت در ادامۀدعای خود برای زائرین اباعبدالله(علیه السلام) می‌فرماید: «وَ اخْلُفْ عَلَى أَهَالِیهِمْ وَ أَوْلَادِهِمُ الَّذِینَ خُلِّفُوا بِأَحْسَنِ الْخَلَفخدایا! اینها وقتی برای زیارت قبر حسین(علیه السلام) می‌روند خودت جانشینِ آنها در خانواده آنها باش و برایشان جبران کن. (این سنتِ زیبای الهی را غیر از زائرین کربلا فقط دربارۀجهاد فی سبیل الله و برای حجِ خانۀخدا داریم که خداوند جانشینِ اینها در خانه و خانواده و زندگی خواهد بود(
وَ اصْحَبْهُمْ وَ اکْفِهِمْ شَرَّ کُلِّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ وَ کُلِّ ضَعِیفٍ مِنْ خَلْقِکَ أَوْ شَدِیدٍ وَ شَرَّ شَیَاطِینِ الْإِنْسِ وَ الْجِنِّ
خدایا خودت در طول سفر مصاحب و همراه اینها باش و آنها را از شرّ هر ستمگر و دشمنِ نابکاری کفایت کن. و هر آدمِ قوی یا ضعیفی که بخواهد به اینها شرّی برساند تو محافظت کن و آنها را از شرّ شیاطین انس و جنّ حفظ کن.(در این سفر معنوی انسان احساس می‌کند که مانند ماه رمضان شیطان در بند است و می‌توانی همراهی خدا را با خودت احساس کنی)
وَ أَعْطِهِمْ أَفْضَلَ مَا أَمَّلُوا مِنْکَ فِی غُرْبَتِهِمْ عَنْ أَوْطَانِهِمْ وَ مَا آثَرُونَا بِهِ عَلَى أَبْنَائِهِمْ وَ أَهَالِیهِمْ وَ قَرَابَاتِهِمْ
خدایا پاداشى را که در برابر این غربت از وطن و مقدم داشتن ما بر فرزندان و خاندان و بستگان خود از تو آرزو دارند، به بهترین وجه به آنان ارزانى دار (چقدر انسان شرمنده می‌شود از اینهمه لطف و محبتی که ائمۀهدی ع نسبت به اقدام مختصر دوستان خود دارند)
اللَّهُمَّ إِنَّ أَعْدَاءَنَا أَعَابُوا عَلَیْهِمْ خُرُوجَهُمْ فَلَمْ یَنْهَهُمْ ذَلِکَ عَنِ النُّهُوضِ وَ الشُّخُوصِ إِلَیْنَا خِلَافاً عَلَیْهِمْ- فَارْحَمْ تِلْکَ الْوُجُوهَ الَّتِی غَیَّرَتْهَا الشَّمْسُ وَ ارْحَمْ تِلْکَ الْخُدُودَ الَّتِی تَقَلَّبَتْ عَلَى قَبْرِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَیْنِ علیه السلام
خداوندا، دشمنان ما این سفر را بر آنان عیب گرفتند، ولى این عیبجویى آنان را از اقدام به این کار و حرکت به سوى ما به رغم خواسته آنان باز نداشت. پس پروردگارا، بر این چهرهها که آفتاب آنها را دگرگون ساخته، و بر این گونهها که بر قبر حسین (علیه السلام) قرار گرفته رحم کن.
حضرت در ادامۀدعا می‌فرماید: «وَ ارْحَمْ تِلْکَ الْأَعْیُنَ الَّتِی جَرَتْ دُمُوعُهَا رَحْمَةً لَنَا وَ ارْحَمْ تِلْکَ الْقُلُوبَ الَّتِی جَزِعَتْ وَ احْتَرَقَتْ لَنَا وَ ارْحَمِ الصَّرْخَةَ الَّتِی کَانَتْ لَنَا اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْتَوْدِعُکَ تِلْکَ الْأَنْفُسَ وَ تِلْکَ الْأَبْدَانَ حَتَّى نُوَافِیَهُمْ عَلَى الْحَوْضِ یَوْمَ الْعَطَش
خدایا رحم کن بر این چشم‌هایی که از آنها اشک جاری می‌شود به خاطر اینکه ما را دوست دارند و رحم کن بر دل‌هایی که برای ما آتش می‌گیرند و بی‌قراری می‌کنند، و رحم کن بر این ناله‌ها و ضجه‌هایی که برای ما زده می‌شود و این فریادهایی که برای ما کشیده می‌شود. خدایا! من این جان‌ها و این بدن‌ها را به تو می‌سپارم تا اینکه روز قیامت آنها را از حوض کوثر سیراب کنی.
(کافی/4/582 و ثواب الاعمال شیخ صدوق/(95)
در آسمانها بیش از زمین برای زائران کربلا دعا می‌کنند
بعد راوی می‌گوید امام صادق(علیه السلام) مدام در حالی که سر به سجده گذاشته بود، این دعاها را می‌خواند(فَمَا زَالَ وَ هُوَ سَاجِدٌ یَدْعُو بِهَذَا الدُّعَاء). بعد از پایان دعا، راوی تعجب خود را از اینهمه اهمیتی که حضرت برای زائرین کربلا قائل شده‌اند ابراز می‌دارد و حضرت به ایشان می‌فرماید:
کسانی که در آسمان برای زوّار قبر اباعبدالله(علیه السلام) دعا می‌کنند خیلی بیشتر از کسانی هستند که روی زمین برای آنها دعا می‌کنند). (مَنْ یَدْعُو لِزُوَّارِهِ فِی السَّمَاءِ أَکْثَرُ مِمَّنْ یَدْعُو لَهُمْ فِی الْأَرْض(
امام صادق(علیه السلام) در حدیث دربارۀدعاکنندگان برای زائرین امام حسین(علیه السلام) می‌فرمایند: خداوند متعال هفتاد هزار فرشته را بر قبر حضرت امام حسین(علیه السلام) موکّل ساخته که همگى ژولیده و غمگین بوده و هر روز بر آن حضرت صلوات می فرستند و زائرینش را دعاء می‌کنند؛وَکَّلَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى بِالْحُسَیْنِ ع سَبْعِینَ أَلْفَ مَلَکٍ یُصَلُّونَ عَلَیْهِ کُلَّ یَوْمٍ شُعْثاً غُبْراً وَ یَدْعُونَ لِمَنْ زَارَهُ؛ (کامل الزیارات/ص(119)
طبق توصیۀامام صادق(علیه السلام)، زیارت کربلا را از خوف احدی ترک نکنید!
حضرت بنا بر نقل شیخ صدوق در کتاب ثواب الاعمال، در ادامه روایت پیشین به «معاویۀبن وهب فرمود:
زیارت کربلا را از خوف احدی ترک نکن، هر کس از روی ترس، زیارت قبر امام حسین(علیه السلام(را ترک کند، بعدها آن‌قدر حسرت خواهد خورد که آرزوی مرگ خواهد کرد. آیا دوست نداری که خداوند تو را در میان گروهی ببینید که رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) برای آنها دعا می‌کند؟ آیا دوست نداری جزء کسانی باشی که فردا (قیامت) هیچ گناهی نداشته باشی که از او حساب کشیده شود؟ آیا دوست نداری از کسانی باشی که پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) با او مصافحه می‌کند؟
)لَا تَدَعْهُ لِخَوْفٍ مِنْ أَحَدٍ فَمَنْ تَرَکَهُ لِخَوْفٍ رَأَى مِنَ الْحَسْرَةِ مَا یَتَمَنَّى أَنَّ قَبْرَهُ کَانَ بِیَدِهِ! أَمَا تُحِبُّ أَنْ یَرَى اللَّهُ شَخْصَکَ وَ سَوَادَکَ مِمَّنْ یَدْعُو لَهُ رَسُولُ اللَّهِ ص؟ أَمَا تُحِبُّ أَنْ تَکُونَ غَداً مِمَّنْ تُصَافِحُهُ الْمَلَائِکَة؟ ُ أَ مَا تُحِبُّ أَنْ تَکُونَ غَداً فِیمَنْ رَأَى وَ لَیْسَ عَلَیْهِ ذَنْبٌ فَتُتْبَعَ؟ أَمَا تُحِبُّ أَنْ تَکُونَ غَداً فِیمَنْ یُصَافِحُ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وآله وسلم؛ ثواب الاعمال/ص(96)
هر قدمی که برای زیارت اباعبدالله(علیه السلام) بر می‌داریم برای ما مغفرت است/ ما همیشه به استغفار نیاز داریم و زیارت کربلا خصوصاً با پای پیاده، یک فرصت استثنایی برای مغفرت است
امام صادق(علیه السلام) به یکی از دوستان خود می‌فرماید: قبر حسین(علیه السلام) را زیارت کن و ترک مکن.
پرسیدم: ثواب کسى که آن حضرت را زیارت کند چیست؟
حضرت فرمود: کسى که با پای پیاده به زیارت امام حسین(علیه السلام) برود خداوند به هر قدمى که برمىدارد یک حسنه برایش نوشته و یک گناه از او محو مىفرماید و یک درجه مرتبه اش را بالا مىبرد. (عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَیْمُونٍ الصَّائِغِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: یَا عَلِیُّ زُرِ الْحُسَیْنَ وَ لَا تَدَعْهُ. قَالَ قُلْتُ: مَا لِمَنْ أَتَاهُ مِنَ الثَّوَابِ؟ قَالَ مَنْ أَتَاهُ مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ مَحَى عَنْهُ سَیِّئَةً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً؛کامل الزیارات/(134)
و در روایت دیگری از امام صادق(علیه السلام) آمده است: «کسی که به قصد زیارت امام حسین(علیه السلام) از منزلش خارج شود اگر پیاده باشد، خداوند بابت هر قدمی که برای زیارت اباعبدالله بر می‌دارد، یک حسنه می‌نویسد و یک سیئه از او محو می‌کند. وقتی که به حرم می‌رسد، خداوند او را جزء صالحین برگزیده می‌نویسد. وقتی مناسک او تمام شد، خداوند نام او را جزء فائزین می‌نویسد. وقتی می‌خواهد بازگردد یک فرشتۀالهی در مقابل او قرار می‌گیرد و می‌گوید: رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) به شما سلام می‌رساند، و پیغام می‌دهد (مژده می‌دهد): عملت را از سر بگیر که تمام گناهان گذشته‌ات بخشیده شده است؛ مَنْ خَرَجَ مِنْ مَنْزِلِهِ یُرِیدُ زِیَارَةَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ ص، إِنْ کَانَ مَاشِیاً، کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ حَسَنَةً وَ مَحَى عَنْهُ سَیِّئَةً، حَتَّى إِذَا صَارَ فِی الْحَائِرِ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْمُصْلِحِینَ الْمُنْتَجَبِینَ، حَتَّى إِذَا قَضَى مَنَاسِکَهُ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْفَائِزِینَ، حَتَّى إِذَا أَرَادَ الِانْصِرَافَ أَتَاهُ مَلَکٌ فَقَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص یُقْرِؤُکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ: اسْتَأْنِفِ الْعَمَلَ فَقَدْ غُفِرَ لَکَ مَا مَضَى
کامل الزیارات/ص(132)
حجت الاسلام پناهیان
